VISIE OP DE MARKT Wie is Marcel Bullinga? Marcel Bullinga is trendwatcher en futurist. Hij verzorgt sinds ruim twintig jaar keynote speeches en dagvoorzitterschappen over de toekomst. Bullinga geeft een online training over trends en toekomst. www.futurecheck.nl Wat betekent de robotisering voor de facilitaire branche? ‘De toekomst van de facilitaire branche is onderhevig aan precies dezelfde trends als alle branches: we printen alles in 3D, we weten alles en we kunnen daardoor heel veel zelf, waar we nu nog professionals voor nodig hebben. Die drie trends en de robotisering die daarmee samenhangt, bepalen de komende tien tot vijftien jaar hoe we ons organiseren en hoe we produceren. Gebouwen worden levende wezens, afgestemd op de gebruikers en het gebruik. Functies van gebouwen en ruimten daarbinnen worden flexibeler. Bedrijven gaan gebouwen delen met elkaar en met hun omgeving; één gebouw voor één bedrijf wordt zeldzaam. Tegelijk gaan senso- rische technieken ervoor zorgen dat een gebouw veel meer zelf gaat nadenken. Gebouwen herkennen bijvoorbeeld binnenkomende gasten. Deze verandering in gebouwen heeft grote gevolgen voor de mensen die erin werken. Routinematige, uitvoerende werkzaamheden worden over vijftien jaar niet meer door mensen gedaan. Je ziet nu al robots achter balies. Die functioneren nog matig en worden ook vaak weer ‘ontslagen’, zogezegd. Maar de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie is fenomenaal. Binnen een paar jaar zijn robots in staat allerlei balietaken uit te voeren en zelfstandig kleine beslissingen te nemen.’ Maar een balie is toch typisch een plek waar gastvrijheid en service tot uiting komen. Dat kan een robot toch niet overnemen? ‘Klopt. Maar het is de vraag of je dat menselijke aspect op díe plek en op dat moment wilt inzetten. De vragen ‘Wie bent u en voor wie komt u?’ hoeven in de toekomst echt niet meer gesteld te worden. Dat heeft het gebouw bij binnenkomst namelijk al lang gezien, met behulp van senso- rische technieken. Een welkomstbalie is dus in principe overbodig en het is een financiële afweging of je die vanwege het menselijke aspect toch wilt handhaven. Dat menselijke aspect kun je misschien ook op andere plekken of momenten integreren. Misschien vinden we het bijvoor- ‘Kaarsenmakers hebben ooit nog bij wet geprobeerd elektriciteit te verbieden’ beeld wel fijn om de koffieautomaat weer te vervangen door een koffiedame. De allergrootste verandering voor de facilitaire branche is trouwens dat veel kantoren zélf gaan verdwijnen. Mensen werken wanneer en waar het hen uitkomt en komen samen op een afgesproken plek, die niet altijd dezelfde hoeft te zijn. VISIE 61 van zwermen drones wordt volgens mij wél de toekomst.’ ‘Zet een robot in voor jouw team, zie ’m als je vriend en helper’ Ook die ontwikkeling is al een tijd gaande. Over een aantal jaren is een kantoor nog minder een vanzelfsprekende plek waar iedereen tegelijk werkt. En als er geen kantoor is, hoeft er helemaal niet meer gecaterd, verwelkomd, beveiligd en schoongemaakt te worden.’ En de schoonmaker stond ook al op uw lijstje van ‘verdwijnbanen’. ‘Schoonmaakwerk kan ook steeds meer door robots gedaan worden. Dat zie je bijvoorbeeld aan de robotschrobzuiger die inmiddels actief is. Maar ook dat is een begin, want zo’n ding kan nu alleen nog maar schrobben en schrobt bij wijze van spreken ook plantenbakken mee. We gaan toe naar multifunctionele, drone-achtige apparaten die door een gebouw heen zwermen – die vanwege slim materiaalgebruik overigens grotendeels zelfreinigend zijn – en uiteenlopende schoonmaaktaken uitvoeren. Voor de beveiligingssector geldt dat ook. Je ziet nu soms beveiligingsrobots met armen en benen – dat wordt ’m niet, dat is net zo’n oude T-Ford voorgetrokken door paarden. Maar beveiliging door middel Wat betekent dit volgens u voor de gemiddelde ISS-medewerker? ‘Besef dat beroepen weliswaar verdwijnen, maar dat je ze ook futureproof kunt maken! Ga dingen doen die robots niet kunnen: creatief zijn, onderhandelen, leidinggeven, innoveren. Als die aspecten belangrijker worden in het werk van een schoonmaker of baliemedewerker, dan neemt daarmee de kans flink toe dat dat beroep blijft bestaan. Maar beroepen veranderen hoe dan ook. Vergelijk het met het verschil tussen een hypotheekadviseur en een financieel adviseur. Hypotheekadviseurs bestaan binnen vijf jaar niet meer. Het enige wat zij doen is verschillende gegevens op een rij zetten; dat kan een appje – dat is ook een robot! – beter en sneller. Een financieel adviseur daarentegen begeleidt mensen bij het maken van financiële keuzes in hun leven en voorkomt de stress die dat oplevert. Dat kan een robot niet.’ Is dat een typisch voorbeeld van wat u noemt een ‘superprofessional’? ‘Inderdaad. Hoe concreter het werk – uitvoerend, administratief, controlerend – hoe groter de kans dat de baan verdwijnt. Wie zich kan ontwikkelen tot iemand die dingen doet die een robot niet kan én ideeën heeft over hoe je robots kunt inzetten, heeft de grootste kans aan het werk te blijven. Het is dus belangrijk proactief te zijn. Veel mensen hebben daar moeite mee; dat is jammer! In mijn presentaties vind ik het belangrijk om over te dragen dat meegaan in deze verandering ook ontzettend leuk en spannend kan zijn.’ Wie is eigenlijk de baas van een robot? ‘Haha, goede vraag! Als je het goed doet, zorg je dat jij dat zelf bent. Robots vormen namelijk onze toekomstige welvaart. Zo hou je werk, bijvoorbeeld als leidinggevende van een zwerm schoonmaakrobots die je erop uit stuurt door een gebouw heen. Of als taxichauf- Wat vindt ISS van robotisering? Michel Pan, Directeur Corporate Development ISS: ‘Onze slogan luidt niet voor niets the power of the human touch. Het bedienen van onze gasten in bedrijfsrestaurants, de gastvrije ontvangst in kantoren: het blijven ook in de toekomst vooral activiteiten waarbij de menselijke fac tor juist de toegevoegde waarde is. Onze mensen zijn oneindig veel beter in staat om te luisteren naar een klant en vervolgens actie te onder nemen op basis van een wens of een klacht. Robots zijn vooral nuttig in het wegnemen van fysiek belastend werk. Daarmee kunnen machines een bijdrage leveren aan het verbeteren van de werkomstandigheden. En daarnaast kunnen robots efficiënt worden ingezet op saai of eindeloos repeterend werk. Bovendien bieden robots snel toegang tot data, zodat we relaties en klanten sneller kunnen informeren. Desondanks zal bij ISS de menselijke maat altijd de boventoon blijven voeren!’ feur die tien zelfrijdende robotauto’s voor zich laat rijden. Zet een robot in voor jouw werk of jouw team, zie ’m als je vriend en helper. Er ontstaat binnen een paar jaar een interessant spanningsveld tussen bedrijf, medewerker en – in het geval van ISS – opdrachtgever. Mijn advies? Je moet niet afwachten! Het is slimmer om als werknemer en als toeleverancier te verrassen met innovatie.’
Download PDF file